Mens & lijden

Rituelen bij het sterven verschillen van cultuur tot cultuur ...

In elke cultuur zijn er wel andere rituelen rond het sterven. Bijvoorbeeld bij ons wordt er heel anders omgegaan met de dood dan bijvoorbeeld in het Hindoeïsme.

Hier zie je een filmpje over de rituelen in het Hindoeïsme:

 

 

Ze hebben maar één God in het Hindoeïsme waar ze in geloven, maar toch is die telkens anders. Een van de rituelen bij de dood in het Hindoeïsme is dat men net voordat de persoon gaat overlijden druppels van water uit de Ganges in de mond doet, samen met bladeren van een tulasi plant en een goudstuk. Als de dood is ingetreden wordt het lichaam gewassen, gekleed en in een doodskleed gehuld. De overledene wordt in een processie naar een brandstapel gereden. Hier laat de oudste zoon een stukje brandend hout in de mond van de overledene vallen, terwijl hij zegt: "dit stuk voedsel wordt aan u opgediend, overledene. Moge dit u tot genoegen zijn en moge dit uw bevrijding van alle banden inhouden". Vervolgens wordt de brandstapel op meerdere plaatsen gelijktijdig aangestoken. Na de crematie worden de asresten verzameld en verstrooid in de Ganges of een andere rivier of zee. 

 

Even vergelijken met het ritueel bij de dood bij ons ...

 

Bij ons gaat het er wel heel anders aan toe. Maar net als zij hebben wij ook één God, alleen verandert onze God niet. Een ritueel die al start voor de persoon dood gaat, hebben we bij ons niet echt. Bij ons spreken we van het sacrament der stervenden. Bij ons speelt de priester een belangrijke rol bij de voorbereiding van de begrafenis of crematie. Aan de crematie zal meestal een eucharistieviering of een woord- en gebedsdienst in de parochiekerk voorafgaan. Een eucharistieviering wordt bij ons bij voorkeur in de kerk gehouden. Bij ons wordt de mis dan ingekleed door verschillende liederen en teksten die vertellen wie die persoon was of wat die persoon betekende voor anderen. Vaak is er bij ons ook aan avondwake voor de overledene. Dit vindt dan plaats op de avond voor de begrafenis. De aanwezigheid van veel vrienden en bekenden bereidt de familie mentaal voor op de uitvaart. Op de dag van de uitvaart neemt de directe familie afscheid van de overledene en begeleiden de kist vervolgens naar de kerk. Daarbij worden bloemen op de kist gelegd. Bij het binnenkomen in de kerk komt de priester de familie tegemoet en besprenkelt de kist met wijwater. In de kerk branden kaarsen en worden liederen gezongen door het kerkoor of afgespeeld die de familie heeft gekozen. Tijdens de gebeden worden nogmaals de goede kwaliteiten van de overledene naar voren gehaald en wordt gebeden voor de nabestaanden. Tijdens de offerande worden bidprentjes uitgedeeld. Iedereen geeft hierbij een kleine bijdrage. Dit geld wordt dan gebruikt voor herdenksmissen. Dat prentje kunnen mensen als herinnering meenemen naar huis, zodat ze altijd die persoon kunnen herdenken.

De uitvaartmis wordt beëindigd met de 'absouten'; een ritueel waarbij de priester de kist met wijwater besprenkelt en bewierookt, onder het uitspreken van begeleidende gebeden. Tegenwoordig worden de absouten vooral opgevat als een laatste eerbetoon aan het lichaam van de overledene. Het is echter ook een laatste gebed om vergeving van de zonden van de overledene.

Terwijl het koor zingt of er een lied speelt dat de familie kiest, gaan de priester en de misdienaars als eersten de kerk uit, op weg naar het kerkhof of naar de begraafplaats; daarna volgen de aanwezigen de dragers met de kist. Buiten beginnen de klokken te luiden, maar verder verloopt de begrafenis in grote zwijgzaamheid.

 

Bij het graf gaat de priester aan het uiteinde van het graf staan en staat een lid van de parochie met een kruis aan het hoofdeinde. In stilte bewierookt en zegent de priester het graf. De nabestaanden en belangstellenden staan om het graf heen terwijl de dragers de kist laten dalen. Vervolgens bidt de priester het Onze Vader en strooit hij een schepje aarde op de kist met de woorden 'Gij bent stof en tot stof zult gij wederkeren.' De nabestaanden en andere aanwezigen kunnen vervolgens ook een schepje aarde op de kist strooien. Als mensen dit te ver vinden gaan, kunnen ze dit ritueel vervangen door het besprenkelen van de kist met wijwater of het strooien van bloemen. Meestal wordt familie en buren gevraagd deel te nemen aan de koffietafel, thuis of in een daarvoor gehuurde zaal. Op verjaardagen en op de sterfdag wordt vaak een mis opgedragen, waarin speciaal voor de overledene en andere overleden familieleden wordt gebeden.

Besluit:

We kunnen hieruit dus besluiten dat er een groot verschil is tussen het ritueel bij de dood van bij ons en dat van bij het Hindoeïsme. Als ik het ritueel van het Hindoeïsme lees vind ik dat nogal raar en eigenlijk ook een beetje ongewoon. Terwijl dit voor hen juist de normaalste zaak is. Dit is hun teken van eerbied voor die persoon. Ik denk dat zij ons ritueel ook maar raar zouden vinden. Daarom is het belangrijk dat we binnen elke cultuur ons eigen ritueel hebben om  met de dood om te gaan.